Skip to main content

Noteboom J.W.

Geschreven door: Henk Sepers

Zestig jaar organist in een kerk is een zeldzame mijlpaal. Het was Jan Willem Noteboom uit Dijkerhoek (* 12 april 1917 - † 21 januari 2002) die in 1998 als organist van de kerk in Okkenbroek deze mijlpaal bereikte.

Noteboom achter orgel

Het moment voor Noteboom een punt achter zijn langdurige loopbaan te zetten. Als dank ontving hij een sleutel van de kerk zodat hij ieder moment daarna het orgel ook nog zou kunnen bespelen. Noteboom nam tijdens de dienst van 22 maart 1998 officieel afscheid van de (toen nog) Hervormde Gemeente Okkenbroek en de kerkenraad. Hij werd opgevolgd door Diny Molendijk – van Santen. Zij begeleidde voor die datum al diensten. Tijdens de afscheidsdienst werd Diny muzikaal bijgestaan door trompettist Thijs Meijer. Diny Molendijk was tot 10 december 2000 organist. Tien dagen later verhuisde zij naar Canada.

Noteboom was meer dan alleen organist. Hij was koster, stak onder meer de kachels aan in jeugdgebouw de A.R.K. (Arbeid Rondom Kerk), was doodgraver en iedere werkdag kondigde hij met het luiden van de klok het middaguur aan zodat de boeren op het land wisten dat het etenstijd was.  Op jonge leeftijd had de in Dijkerhoek geboren en getogen Noteboom al belangstelling voor muziek. Als zesjarige kreeg hij zijn eerste accordeon-les. Op twaalfjarige leeftijd genoot Noteboom drie jaar muziekles van Jan Mossink, de bekende spölleman van de Holtense boerendansers.  In zijn geboortedorp werd eenmaal in de twee weken een kerkdienst gehouden in gebouw Bethanië. Noteboom speelde daar het harmonium, maar zijn voorliefde ging toch uit naar een kerkorgel. Als in de loop van 1937 blijkt dat Mans Stegeman (Adrianahoeve), die dan organist van de kerk is, ernstig ziek is verzoekt het kerkbestuur Noteboom op te treden wanneer Stegeman niet kan. In november is de ziekte van Stegeman dusdanig ernstig dat er een tijdelijke regeling voor het bespelen van het orgel wordt getroffen. Op 30 december 1937 overleed de op 19 december 1881 geboren Stegeman. De bespeling van het orgel zal afwisselend gebeuren door Noteboom en Annie Bouwhuis. Dominee Visser vraagt Noteboom of hij de vaste organist van de kerk wil worden. Het kerkbestuur is op 24 februari 1938 in vergadering bijeen. Noteboom komt als het ware op sollicitatiegesprek. De dan 20-jarige Noteboom grijpt deze kans met beide handen aan en treedt op 1 april in dienst.

“….Hierna komt Noteboom ter vergadering, dit in verband met de aanstelling van een nieuwe organist. Daar de vergadering deze persoon zeer geschikt acht om in onze kerk als organist op te treden, vraagt voorzitter aan Noteboom de vergadering mededeeling te doen van zijn plannen en condities. Noteboom zegt dat hij reeds besprekingen in Dijkerhoek heeft gevoerd aangaande een eventueel losmaken daar en deelt verder mede, dat hij de betrekking als organist van Okkenbroek gaarne zal aanvaarden tegen een jaarlijkse vergoeding van fl. 75,00. Na overleg wordt dit voorstel met algemeene stemmen goedgekeurd en wenscht men N. geluk met zijn benoeming. Als datum van aanvang wordt genoemd 1 april, aldus besloten.”

Kosters Bart Brandsma l en Mannes Stegeman r

Het mocht dan een kans uit duizenden zijn, Noteboom was doodzenuwachtig bij zijn eerste optreden. Koster Bart Brandsma, een Fries van geboorte met een grote hangsnor, hielp Noteboom in die zin dat hij het orgel pompte of, zoals ook wel werd gezegd, trapte. Omdat er in die tijd geen elektriciteit was moest iemand het orgel pompen om het van lucht te voorzien. Noteboom’s vrouw, Johanna Gerritdina Holterbroek (* 30 augustus 1915 – †1 augustus 2003) waarmee hij in mei 1945 trouwde heeft hem daarbij altijd terzijde gestaan. Tijdens het huwelijk van Noteboom bespeelde Diny Molendijk – Van Santen (* 11 juli 1927) het kerkorgel. De toen 17-jarige Diny vergeet nooit dat het bruidspaar in spe een uur te laat kwam: “Ik keek maar steeds of de consistoriedeuren nog niet open gingen of ze binnenkwamen.” Daarna nam Diny regelmatig waar als Noteboom niet in de gelegenheid was achter het orgel plaats te nemen.

Volgens de overleveringen wilde Noteboom met zijn kersverse bruid het huis Okkenbroek 66 (Oerdijk 153) kopen. De pastoor van Lettele kreeg er lucht van dat iemand van Protestantse huize een ‘Katholiek’ huis wilde kopen en stak persoonlijk een stokje voor de koop. Noteboom ging daarna wonen in het kostershuis aan de huidige Muldersweg.  

Aanvankelijk kon Noteboom vanuit zijn positie achter het orgel noch de dominee noch de gemeenteleden zien zitten. Een grote bel, bevestigd aan het orgel, gaf aan of Noteboom moest beginnen of stoppen met spelen. Na de restauratie van het orgel werd de speeltafel verzet zodat hij de hele kerk kon overzien. In 1956 is Noteboom begonnen met het bijhouden van de aantallen kerkgangers. Vanuit zijn positie achter het orgel had hij een goed zicht op de aanwezige gemeenteleden. Dat jaar werden er 76 diensten gehouden en bezochten gemiddeld 89 personen de dienst. Noteboom liep vaak vanuit zijn huis in Dijkerhoek naar de kerk in Okkenbroek. Soms door bergen sneeuw en over slechte wegen. Als de gemeenteleden hem dan zagen gaan zeiden ze tegen elkaar dat ze nog tijd genoeg hadden om in de kerk te komen omdat Jan Willem daar pas liep. Het was een eigenschap van Noteboom altijd ruimschoots op tijd aanwezig te zijn. In de jaren veertig van de vorige eeuw kreeg Noteboom les van Fred Velders, organist van de Bergkerk in Deventer, in het bedienen van het voetpedaal. 

Op 1 april 1978 vierde Noteboom zijn veertigjarig jubileum als organist van de kerk. Niet wetende dat Noteboom, bij wie muziek door de aderen stroomde, het nog twintig jaar vol zou houden kreeg hij door burgemeester mr. S. Crommelin een Koninklijke onderscheiding op de revers gespeld. Inmiddels weten wij dat een vijftig- en zelfs zestigjarig jubileum volgden. Niet alleen tijdens de zondagdienst was Noteboom organist van dienst. Ook op de donderdagavonden dat er met de zanggroep werd geoefend en met rouw- en trouwdiensten zat Jan Willem Noteboom achter zijn geliefde orgel.

Ter gelegenheid van zijn 50-jarig jubileum stond in het teken van het ophale van herinneringen. Dominee Barthlema wist zich te herinneren dat het echtpaar Noteboom het eerste was dat hij zelf in de echt verbond. Gerrit Holterbroek bood namens de oomzeggers een enorme kaars aan. De laatste spreker was de toenmalige predikant mevrouw Vollebregt. Zij bood, met gevoel voor humor de jubilaris een kleine rekenmachine aan. "Dan hoeft hij het aantal kerkgangers niet meer op zijn vingers te tellen", voegde zij er aan toe.

Reageren? Stuur een bericht naar Henk Sepers

BRON | Mannie en Gerrit Holterbroek, Diny Molendijk – Van Santen, Deventer Dagblad, kerkarchief Okkenbroek.