Skip to main content

Kerk 1904

Geschreven door: Henk Sepers

De Protestantse Kerk te Okkenbroek, een hallenkerk, is in 1904 gebouwd in Neo-Renaissance stijl. De kerk, boven op een kunstmatige bult ligt in de kern van het dorp Okkenbroek. 

Kerk

Pas midden 19e eeuw groeide Okkenbroek, dankzij grootgrondbezitter Adam IJssel de Schepper, een huzaren luitenant uit Deventer, uit tot een klein dorp. Zijn vader was burgemeester geweest in die stad. De Schepper jr. besloot omstreeks 1850 een kerk, een molen en een smederij te (laten) bouwen. De molen en de smederij kwamen er in 1852, voor de kerk stelde hij grond en een bedrag beschikbaar, maar vond dat ook anderen een financiële bijdrage moesten leveren. Het zou nog tot 1904 duren voor de kerk met pastorie gebouwd werd. Met de bouw van de kerk werd de eerste, echte aanzet gegeven tot de verdere ontwikkelingen van wat toen nog  "t Hooge Velt" werd genoemd. Een krantenbericht in De Koerier, een voorloper van De Stentor, van 27 maart 1872 laat zien dat donaties van uit de verre omtrek aan de commissie voor de stichting van de N.H. Kerk worden overgemaakt.

De kerk is een forse zaalkerk met aan beide lange zijden een door een topgevel afgesloten dwarskap, waardoor inwendig de indruk van een kruiskerk is ontstaan. Bijzonder aan ontwerp en bouw van de kerk is dat drie generaties Van Harte(n) aan de kerk werkten. Maarten van Harten sr. (1812-1867) vestigde zich vanuit Zaanstad in Deventer. Zoon Herman (1839-1892) werd in Deventer geboren, net als zijn zoon Maarten jr. Door een fout in het bevolkingsregister ging Maarten jr. als Van Harte (zonder 'n' op het einde) door het leven. De voorgevel, naar plannen uit 1885 van Herman, heeft een smalle, sterk geprononceerde ingangsrisaliet, die ter hoogte van de kap overgaat in een forse achtzijdige bakstenen geveltoren; deze heeft een koepelvormige bekroning met een kleine houten lantaarn en spits.Opgetrokken in rode machinale baksteen onder een zadeldak met grijze Hollandse pannen. Centraal in de voorgevel geplaatste vierkante toren met achtkantige opbouw, spits en lantaarn, bekroond met een windwijzer. De toren is voorzien van acht galmgaten en vier wijzerplaten. De gevels zijn horizontaal geleed door een grijze, gestuukte plint, een doorlopende waterlijst onder de vensters en een grijze gestuukte band tussen de vensters ter hoogte van de aanzet van de boog. Onder de goten bevindt zich een uitgemetselde rand met muizentand. De voorgevel (NW) waarin de toren risaleert heeft in de toren de entree onder een rondboogvormig bovenlicht met tracering. Boven en aan weerszijden van de entree is een rondboogvormig venster met tracering geplaatst. De linker zijgevel (NO) heeft een hogere, iets risalerende middentravee onder zadeldak. De topgevel van deze travee heeft een tuit en opgemetselde schouderstukken. In deze gevel zijn drie rondboogvormige vensters met traceringen geplaatst.

De rechter zijgevel is vrijwel identiek aan de linker, maar ter plaatse van het achterste raam sluit hier de aanbouw aan waardoor dit raam tot op de aanzet van de boog is ingekort. In de achtergevel zijn twee halfronde vensters geplaatst en in de geveltop een ronde blindnis. In het interieur is aan weerszijden van de toren een houten balkon met houten balustrade geplaatst, daartussen tegen de toren het (niet beschermde) orgel, daaronder een houten wand met panelen. Het plafond bestaat uit een houten korfboogvormig gewelf met trekstangen. De kooflijst wordt door korbelen gedragen. Het bankenplan is geschilderd en stamt uit de bouwperiode. Aan weerszijden van de preekstoel zijn eiken banken met deurtjes en lambrisering.

De kerk bezit een orgel met 18de-eeuwse onderdelen dat in 1815 door J. Proper werd verbouwd. Zowel het orgel als de preekstoel met aangebouwde kerkenraadsbanken werden in 1938 geplaatst. De in empire-vormen uitgevoerde preekstoel zelf, met op een van de zijden in reliëf het hoofd van Christus, werd in 1810 gemaakt door H.H. Freitag uit Bentheim en is afkomstig uit de St.-Plechelmusbasiliek te Oldenzaal.

De kerk in Okkenbroek is van algemeen cultuur- architectuurhistorisch en stedenbouwkundig belang: - als geloofsuiting van de Nederlands Hervormde gemeenschap; - vanwege de Neo-Renaissance bouwstijl; - vanwege de beeldbepalende situering; - vanwege de gaafheid van in- en exterieur.

De kerk is begin 21e eeuw gerestaureerd en sindsdien Rijksmonument.
Rijksmonument nummer: 508974

Zilveren jubileum 18 december 1929

BRON | Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Historische Kranten Koninklijke Bibliotheek, De Stentor.