Skip to main content

Telefonie

Geschreven door: Henk Sepers

Over wie de uitvinder van de telefoon is lopen de mening uiteen. Feit is dat Alexander Graham Bell in 1876 het patent op de telefoon verwierf en te boek staat als de uitvinder. Het duurde nog tot 1922 voor de eerste telefoon in Okkenbroek zijn intrede deed.

Doodeheever telefoongids 1922

In 1902 liep er maar 1 telegraafdraad van Apeldoorn via Deventer, Colmschate, Bathmen en Holten naar Almelo. Het merendeel van de telegraafverbindingen (‘draden’) van Amersfoort naar het oosten ging via Apeldoorn-Zutphen. Lettele en Okkenbroek hadden geen telegraafkantoor. In de Naamlijst voor den Telefoondienst van 1922 staat op bladzijde 558 van de 1052 bladzijden die de gids dik is voor het eerst onder het hulptelefoonkantoor Heeten waar Okkenbroek onder viel, één aansluiting in Okkenbroek opgenomen: Doodeheefver J.C., de bewoner van Huize Okkenbroek met telefoonnummer 5.

Eerdere edities van de Namenlijst voor den Telefoniedienst maken geen melding van een telefoonnummer in Okkenbroek. Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid kan worden aangenomen dat de heer Doodeheefver in 1922 dan ook de eerste telefoonaansluiting in Okkenbroek had. Doodheefver vestigde zich op 17 juli 1920 vanuit Hilversum in Okkenbroek. Doodeheefver was oprichter van de behangselpapierfabriek Rath & Doodeheefver te Amsterdam. 

Het aanvragen van een telefoongesprek was in die tijd niet eenvoudig valt op te maken uit een instructie in de gids:

“Bij het aanvragen van telefoongesprekken zij men er vooral op bedacht om de plaats op te geven, waarop het perceel van den aangevraagde volgens de Naamlijst voor den Telefoondienst is aangesloten, aangezien die plaats niet altijd de woonplaats van den aangevraagde is. Zoo moet b.v. voor de te Voorburg wonende geabonneerden, die allen op het locale telefoonnet 's-Gravenhage zijn aangesloten, niet „Voorburg" doch ,,'s-G r a v e n h a g e" als plaats van bestemming worden vermeld. Verder behooren de gespreksaanvragen onmiddellijk nadat het Rijkstelefoonkantoor zich heeft gemeld, te worden opgegeven in dezen vorm : No ….. met No ….. te …….
Betreft het een dringend gesprek, dan moet het woord „dringend" aan de aanvraag voorafgaan en luidt zij dus: Dringend No ….. met No ….. te …..
Indien men in de lijst der namen van een bepaalde plaats den naam van den persoon, dien men oproepen wil, niet vindt, dan is na te gaan of aan het einde dier lijst ook naar een andere plaats wordt verwezen.”

Telefoongids 1928 Stoevenbelt en Majoie Huize Okkenbroek

Nadat Doodeheefver vertrok uit Huize Okkenbroek prijkt de naam van de nieuwe eigenaar, Majoie E.M.J.A., onder het zelfde nummer in de gids. In 1928 is er een verdubbeling van het aantal vermeldingen. Naast Majoie, nummer Heeten 5, staat Stoevenbelt J.W., koopman en slager onder nummer Heeten 7 in de Namenlijst voor den Telefoondienst. Majoie gaat en G.L. de Wetstein Pfister komt in Huize Okkenbroek en krijgt een nieuw nummer: Heeten 11.

Als in 1938 Huize Okkenbroek opnieuw een andere eigenaar krijgt staat Stoevenbelt niet meer als slager maar alleen nog als koopman in de telefoongids. De nieuwe bewoner van Huize Okkenbroek staat als Fuchsthaller – Van Ommen, F.X.J, pension en rusthuis in de gids. Een jaar later krijgen zij ‘gezelschap’ van het filiaal van de Coöp. Land. Bathmen onder nummer 9. Het vinden van een nummer in Okkenbroek wordt al een stuk lastiger. Okkenbroek valt dan onder Heeten en Nieuw Heeten. In de oorlogsjaren wordt daar ook Bathmen nog aan toegevoegd. Zelf geen aansluiting? Geen nood, men ging naar bijvoorbeeld de mulder of Stoevenbelt om daar te bellen.

Na de oorlog neemt het aantal aansluitingen in Okkenbroek een vlucht: Couperus, S, Hfd. Prot. Chris school (347), J. van Ens, aannemer (345) en de Pastorie (346), Klein Lebbink (342). Als in 1950 Okkenbroek onder Bathmen in het telefoonboek staat staan daar ook de nieuwe nummers van Huize Okkenbroek (243), het filiaal van de Coöp. Land. Bathmen (245) bij en Heuvelman brandstoffen (266) en garagebedrijf Nijland (262). 

Tot begin jaren 1950 werd de eerste nul van het netnummer geschreven als "K". Vroege Nederlandse automatische telefoontoestellen hadden een kiesschijf met naast de cijfers 1 t/m 9 en 0 ook nog de letters A t/m H, J en K, zodat de 0 overeenkwam met de K; ook stond K voor "kengetal", een term die overigens al in 1938 officieel werd veranderd in "netnummer", maar in de volksmond nog in de 21e eeuw door sommigen wordt gebruikt. In de eerste tijd werd het netnummer vaak ná het abonneenummer geschreven.
In het geval van aannemersbedrijf H.W. Klein Lebbink 342 (K 6704). Omgezet naar de periode voor 1964 zou dat 06704 – 342 zijn. De netnummers in het technisch district Deventer begonnen aanvankelijk met 067 maar werden in 1964 hernummerd tot 057.

Met Operatie Decibel, de naam van de landelijke omnummeroperatie die PTT Telecom op 10 oktober 1995 in Nederland doorvoerde werden alle geografische telefoonnummers tiencijferig. Zo veranderde het telefoonnummer van Café - Restaurant - Zalen Visser van 05705 - 1405 in 0570 - 551405.

Weet u nog hoe dat bellen bij de buren ging of kent u verhalen over het onderwerp telefonie? Stuur een bericht naar Henk Sepers.

BRON | Wipikedia, archieven OvO, Namenlijst voor den Telefoondienst (Delpher), Ad de Goede, Hans Haverslag, Gerrit Holterbroek,